به گزارش پایگاه خبری چل‌بیم، پژوهشگران و دانشمندان معتقدند که عنصر آب، هم می‌تواند صلح ایجاد کند و هم ایجاد کننده جرقه درگیری و تنش باشد. سلامت، بهداشت و رفاه عمومی، سیستم‌های غذا و انرژی، بهره وری اقتصادی و یکپارچگی زیست محیطی همگی متکی به چرخه آب با عملکرد خوب و مدیریت عادلانه هستند.
هنگامی که ما در مورد آب همکاری می‌کنیم یک اثر موج مثبت ایجاد می‌کنیم-تقویت هماهنگی، ایجاد رفاه و ایجاد انعطاف پذیری در برابر چالش‌های مشترک. در این روز جهانی آب همه ما باید حول آب متحد شویم و از آب برای صلح استفاده کنیم و پایه‌های فردایی پایدارتر و مرفه‌تر را بنا کنیم.
همکاری در زمینه آب می‌تواند نیازهای آبی را متعادل و به ثبات جهان کمک نماید. همانطور که کشورها تغییرات آب و هوایی، مهاجرت دسته جمعی و ناآرامی‌های سیاسی را مدیریت می‌کنند، باید همکاری آب را در مرکز برنامه‌های خود قرار دهند.
ما می‌توانیم با متحد شدن حول استفاده عادلانه و پایدار از آب- از کنوانسیون‌های سازمان ملل در سطح بین المللی تا اقدامات در سطح محلی، هماهنگی بین جوامع و کشورها را تقویت کنیم.
روز جهانی آب سال ۲۰۲۴ با هدف برجسته کردن مزایای مدیریت آب به عنوان مجرای صلح، نشان دادن مکانیسم‌ها و ابزارهای مؤثر برای افزایش همکاری و جلوگیری از اختلافات مرتبط با آب است و توجه ما را بر اهمیت حیاتی آب و تأثیر آن بر محیط زیست، سلامت و معیشت متمرکز می‌نماید.
*قشم تجلی‌گاه فرهنگ «صلح و رواداری» و «دانش بومی آب»
ساکنان جزیره تمدنی قشم از عهد باستان تاکنون همواره میراث بان منابع کمیاب و گرانبهای آب های شیرین در خلیج فارس با شکل دهی یک نظام اجتماعی مبتنی بر فرهنگ صرفه جویی و دانش بومی حل مسأله آب بوده اند؛ فرهنگ «صلح و رواداری» در کنار این «دانش بومی»، از برند تمدنی قشم، یک الگوی مثال زدنی در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه را ساخته و پرداخته است که در مجامع جهانی، ژئوپارک جهانی یونسکو جزیره قشم از سال ۲۰۰۶ میلادی تاکنون به عنوان تجربه ای ماندگار با اندیشه جهانی و اقدام محلی برای بهره برداری خردمندانه از طبیعت با مشارکت مردم و جامعه محلی محسوب می شود.
براساس همین تجربه ارزشمند ژئوپارک جهانی یونسکو جزیره قشم در ایجاد شبکه همیاران جامعه محلی، پویش فرهنگی رسانه ای «هویار» به عنوان اقدام ابتکاری برای ایجاد «شبکه همیاران آب» با شعار «قهرمان سبزآبی، پاسبان آب و خاک جزیره» توسط شرکت آب، برق و تاسیسات قشم فعالیت خود را از روز جهانی آب(سوم فروردین ماه) آغاز کرده است.
*شبکه هویار؛ دهه نودی های همیار آب، یاوران خداوند
در آستانه آغاز فصل گرم در نقاط جنوبی کشور و با هدف پیش‌گیری از پیامدهای اجتماعی تنش آبی، شرکت آب، برق و تاسیسات قشم به موازات توسعه کارخانجات آبشیرین کن و افزایش ظرفیت تولید آب به مرز ۲۷هزار متر مکعب در شبانه روزی برای جامعه ای بیش از ۳۲هزار مشترک( ۴۰ درصد جمعیت جزیره ۲۰۰هزار نفری قشم بدون احتساب جمعیت میلیونی گردشگران نوروزی)، نقطه آغازین پویش فرهنگ سازی مدیریت مصرف و صرفه جویی هوشمند آب را «جامعه مخاطب کودک دهه نودی»، هدف گذاری کرده است.
این طرح که برنامه اقدام مشترکی بین «مرکز تحقیق و توسعه» شرکت آب، برق و تاسیسات قشم با مشارکت واحد «روابط عمومی و آموزش همگانی» محسوب می شود؛ با بهره گیری از تکنیک های رسانه ای و صنایع خلاق فرهنگی، در پی آموزش مصرف بهینه آب به کودکان خواهد بود.
در بخشی از این برنامه اقدام ابتکاری، امکان بازدید دانش آموزان و آموزگاران مهدکودک ها و مدارس جزیره قشم از کارخانه های آب شیرین کن و آموزش حضوری و آشنایی با فرآیند کامل نمک زدایی و شیرین سازی آب دریا فراهم می شود.
نام گذاری «هویار» به عنوان یک اقدام ابتکاری به این صورت انجام شده که در گویش بومیان جزیره به آب، «هو» می گویند و هویار، نه تنها مفهوم «یاور آب» را تداعی می کند، بلکه معنای دیگر آن، در ادبیات پارسی، «یاور خداوندگار جهان» است.
*«خیرآب جزیره جهانی قشم»؛ تجربه ای موفق در حوزه مسئولیت اجتماعی
تحقیقات نشان می‌دهد که در موارد بسیاری از تنش های آبی جزیره بزرگ قشم شامل ۶۴ روستا و ۶ شهر در گستره جغرافیایی ۱۵۰۰ کیلومتر مربع محصور میان دریا، مسوولیت قانونی بر عهده سازمان منطقه آزاد و به تبع آن، شرکت آب، برق و تاسیسات قشم به عنوان بازوان اجرایی این سازمان نیست.
اما سازمان منطقه آزاد قشم مجدانه در تلاش است تا مساله تنش آبی جزیره به صورت کلی حل شود و این مهم نیازمند سرمایه گذاری های کلان است. شرکت آب، برق و تاسیسات قشم با مسیر های متنوع جذب سرمایه گذاری های صنایع و بنگاه های بزرگ در قالب «نوآوری اجتماعی» و «پویش مسوولیت اجتماعی شرکتی»(CSR) تلاش کرده است تا اندکی از آلام و مشکلات مردمان نجیب روستاهای قشم کاهش دهد؛ هرچند به لحاظ تقسیم کار قانونی با دستگاه های همکار سرزمین اصلی، تکالیف قانونی در برابرشان نداشته است.
«خیرآب» ( مفهوم اختصاری خیرات آب با مدل مشارکت مردمی و مسئولیت اجتماعی شرکتی) یکی از اصلی ترین و مهم ترین طرح هایی ابتکاری سازمان منطقه آزاد قشم بود که در سال ۱۴۰۲ عملیاتی شد و به عنوان اقدام ابتکاری زیرمجموعه طرح ملی «نذر خدمت» از سوی جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران به نمایندگی از فدراسیون صلیب سرخ جهانی و هلال احمر برای سال ۲۰۲۳ مورد تقدیر قرار گرفت.
در پروژه خیرآب با الگوی مشارکت چهارجانبه برای کاهش تنش آبی ( سازمان منطقه آزاد، دفتر امام جمعه، هلال احمر و فولاد کاوه جنوب کیش) تلاش شد تا مشکل تامین و ذخیره سازی آب برای خانواده های نیازمند ساکن چند روستای هدف، برطرف شود. در فاز اول این پروژه مشارکتی داوطلبانه، شرکت فولاد کاوه جنوب کیش با همکاری شرکت آب و برق قشم تعداد ۲۰۵ مخزن ۲۰۰۰ لیتری جهت ذخیره سازی آب را به مردم نیازمند ۳ روستای باغ بالا، کنار سیاه و عایشه آباد در منطقه کمتر برخوردار مرکز و غرب جزیره اهدا کرد که مسئولیت تامین آب شیرین و بهداشتی بر عهده شرکت آب و برق بود.
سازمان داوطلبان جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی علاوه بر ترویج فرهنگ خیرات آب در سطح ملی به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌های طرح کشوری «نذر خدمت»، نشان ویژه داوطلبی را به مهندس «شهرام داوری» مدیرعامل شرکت آب و برق و تأسیسات قشم در راستای ایفای رسالت‌های انسانی و بشردوستانه، اعطا نمود؛ معمولاً هر سه چهار سال یک‌بار، اعطای این نشان داوطلبی در ایران به خیران و شرکت‌های حامی پروژه‌های بشردوستانه و ایفای مسئولیت اجتماعی شرکتی در طرح ملی «نذر خدمت» صورت می‌گیرد که یک اقدام منحصربه‌فرد محسوب می‌شود.
تنش‌زدایی از شرایط زیستی و معیشتی جامعه محلی و همچنین کاهش عطش آب در سه روستای فوق بحرانی جزیره قشم، با جمعیت ثابت و شناور چندین هزارنفری، اقدام جهادی سترگی است که با کمک داوطلبانه خیرین کلید خورده و ادامه خواهد یافت؛ قطعاً این خیز بلند، گام نخست برای پیمودن یک مسیر است، نه پایان راه طولانی «کاهش تنش آبی»؛ این خبر خوش برای مردمان صبور جزیرتی که در سرزمینی محصور با چهار طرف آب دریا ساکن هستند اما چالش مرگبار بی‌آبی، امانشان را بریده، می‌تواند یک بارقه امید و مسکن قوی باشد.
قطعاً با استمرار در اجرای طرح ابتکاری خیرآب و اجرای موفق پویش فرهنگی رسانه ای «هویار»؛ با همگرایی و هم افزایی جامعه رسانه ای و مطالبه گری مردم درزمینهٔ ترویج فرهنگ خیرات آب (ساخت آبشیرینکن، مشارکت در پروژه‌های آب‌رسانی سیار، لوله‌کشی به روستاهای محروم و تأمین مخازن آب نیازمندان) در کنار پروژه‌های خیریه مسجد سازی و مدرسه‌سازی، دو برنامه ابتکاری خیرآب و هویار می تواند با بهبود مستمر برنامه اقدام خود، به پویشی بزرگ‌تر در سطح ملی و حتی منطقه خلیج فارس تبدیل شود که درنهایت امر، موجب تقویت سرمایه اجتماعی، ایفای رسالت جهاد تبیین و انتقال روایت‌های کارآمدی نظام جمهوری اسلامی، و درنهایت، تقویت کننده شاخص امیدواری به آینده بین جزیره نشینان و ساحل نشینان مرزبان تنگه راهبردی هرمز و تثبیت فرهنگ صلح و رواداری در منطقه خلیج فارس با تاکید بر عنصر وحدت آفرین آب باشد.
